İş yerinde mobbing, çalışanlar arasında psikolojik taciz anlamına gelir ve iş yerindeki huzursuzluğun, stresin ve verimsizliğin başlıca sebeplerinden biridir. Mobbing, iş yerinde bir çalışanın sistematik olarak psikolojik, duygusal veya fiziksel baskılara maruz kalması durumudur. Bu yazımızda, mobbingin ne olduğunu, nasıl davaya konu edilebileceğini ve iş yerinde mobbinge uğrayan bir çalışanın haklarını ele alacağız.
1. Mobbing Nedir?
Mobbing, bir çalışanın sürekli olarak aşağılanması, dışlanması, hakaret edilmesi veya duygusal olarak zor duruma sokulmasıdır. Bu tür davranışlar, iş yerindeki diğer çalışanlar ya da yöneticiler tarafından gerçekleştirilebilir. Mobbing, sadece bir kez yaşanan bir olay değil, uzun süreli ve sürekli bir psikolojik baskı durumudur.
Mobbing, iş yerindeki bireyi yalnızlaştırır, özsaygısını zedeler ve iş verimliliğini düşürür. Fiziksel ya da psikolojik zararlar yaratabilir ve çalışan kişinin işten ayrılmasına kadar gidebilir.
2. Mobbing Davasına Hangi Durumlar Sebep Olur?
İş yerinde mobbing davası açmak için belirli koşulların var olması gerekmektedir. Mobbing davranışları genellikle şu şekilde ortaya çıkar:
Aşağılanma ve Hakaret: Bir çalışana sürekli olarak hakaret edilmesi, küçük düşürülmesi ya da aşağılanması.
İzolasyon ve Dışlanma: Çalışanın sosyal çevreden ve iş grubundan izole edilmesi, yalnız bırakılması, diğer çalışanlar tarafından dışlanması.
İş Yükü ve Sorumluluk Aşımı: Çalışana gereksiz yere ağır iş yükü verilmesi, onun normal görevlerinin dışında, aşırı sorumluluklar yüklenmesi.
Açıkça Zarar Verici Davranışlar: Fiziksel veya sözlü tehditler, çalışanı hedef alan şiddetli tartışmalar.
İtibar Zedelenmesi: Çalışanın iş yerinde veya çevresinde onurunu zedeleyecek şekilde söylentiler yayılması, iftira atılması.
3. Mobbing Davası Nasıl Açılır?
İş yerinde mobbing ile karşılaşan bir kişi, haklarını koruyabilmek ve iş yerindeki haksız davranışlara karşı hukuki bir işlem başlatabilmek için belirli adımları izlemelidir:
İlk Adım: Durumu Belgeleyin: Mobbing olayları sürekli yaşanıyorsa, bu davranışları mümkün olduğunca belgeleyin. Yazılı mesajlar, e-postalar, şahit ifadeleri, iş yerindeki toplantılara ait tutanaklar gibi kanıtlar önemli olacaktır. Eğer mobbing fiziksel veya sözlü saldırılarla bağlantılıysa, tanıklar bu durumu destekleyebilir.
İkinci Adım: İşverenle Görüşün: Mobbing, çoğu zaman işyerindeki yöneticiler ya da çalışanlar tarafından yapılır. Mobbing uygulayan kişinin kimliği belirlenirse, bu durumu işvereninizle paylaşabilirsiniz. İşverenin, çalışanına yönelik mobbingi engelleme sorumluluğu bulunmaktadır. Eğer işverenin bir çözüm önerisi yoksa ya da durumu göz ardı ediyorsa, bir adım daha atmanız gerekebilir.
Üçüncü Adım: Dava Açmak: Mobbing şikayeti için İş Mahkemesine başvurabilirsiniz. Mahkemeye başvurduğunuzda, olayla ilgili delilleriniz ve tanıklarınız bulunmalıdır. Mobbing davası, hem maddi tazminat hem de manevi tazminat taleplerini içerebilir.
4. Mobbing Davasında Hangi Haklarım Var?
Mobbing mağduru olan bir çalışanın sahip olduğu haklar, hem iş hukukuna hem de kişisel haklara dayanmaktadır. Mobbing nedeniyle bir çalışanın uğradığı psikolojik ya da fiziksel zararlar, tazminat hakkı doğurabilir.
Manevi Tazminat: Mobbing, bir çalışanın ruhsal sağlığını etkileyebilir. Bu durumda, mağdur kişi manevi tazminat talep edebilir.
Maddi Tazminat: İş yerinde mobbing nedeniyle işten ayrılma, iş güvencesinin kaybı veya gelir kaybı yaşanmışsa, maddi tazminat talep edilebilir.
İşten Çıkarma Durumu: Mobbing nedeniyle işten çıkarılmak zorunda kalmış bir kişi, haksız işten çıkarılma davası açabilir ve buna bağlı olarak tazminat alabilir.
5. Mobbing Suçtur ve Cezai Yaptırımları Vardır
Türk Ceza Kanunu'nda mobbing, doğrudan bir suç olarak tanımlanmamış olsa da, mobbingin sonucunda ciddi psikolojik hasar gören bir çalışan, "kişisel haklara saldırı" veya "tehdit" gibi suçlarla dava açabilir. Bu tür davranışların cezası, mobbinge uğrayan kişinin şikayeti üzerine, suçluya cezai yaptırımlar getirilmesine olanak tanır.
6. Mobbing Davası Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?
Mobbing davaları, her durumun kendine özgü koşulları ve delilleri olduğu için değişkenlik gösterebilir. Ancak, ortalama olarak bir mobbing davası 6 ay ila 1 yıl arasında sonuçlanabilir. Bu süre, davanın karmaşıklığına ve mahkemede sunulan delillere bağlı olarak uzayabilir.
7. Mobbing İçin Hangi Belgeler Gereklidir?
İş yerinde mobbing mağduru olduğunuza dair somut deliller, davanın başarılı bir şekilde sonuçlanması açısından önemlidir. Mobbing davası açarken aşağıdaki belgeler gereklidir:
- Yazılı mesajlar, e-postalar, sosyal medya yazışmaları gibi kanıtlar.
- Mobbing uygulayan kişinin tutumuna dair tanık ifadeleri.
- Çalışan için yazılmış uyarı yazıları, tutanaklar ve şikayet formları.
- Sağlık raporları, psikolojik danışmanlık alındığına dair belgeler.
İş yerinde mobbing, sadece çalışanın ruhsal sağlığını etkilemekle kalmaz, aynı zamanda iş yerindeki verimliliği de olumsuz etkiler. Mobbing, hukuki açıdan ciddi bir sorun oluşturur ve mağdurları haklarını savunmak adına hukuki başvurular yapabilirler. Mobbing mağduru olan bireylerin, süreci doğru bir şekilde yönetmesi, delil toplaması ve uzman bir avukattan yardım alması, haklarının korunması açısından büyük önem taşır.
