Demirci’de 268 Yıllık Ahşap Yapı 100’ün Üzerinde Kişiye Ev Olmaya Devam Ediyor

Manisa'nın Demirci ilçesine bağlı Kargınışıklar Mahallesi'nde yer alan ve tamamı ahşaptan inşa edilmiş olan büyük yapı, hem mimarisiyle hem de barındırdığı insan sayısıyla dikkat çekiyor. Tek parça hâlinde inşa edilen yapı, 1956 yılında çıkan büyük yangına rağmen ayakta kalan bölümlerinden biri olarak varlığını sürdürüyor. Bugün yapıda 35 aileden fazla kişi, yani 100’ün üzerinde birey birlikte yaşıyor.

268 Yıllık Tarih: Yapının Geçmişi ve Mimari Özellikleri

Kargınışıklar Mahallesi’nde yer alan bu yapı, mahallenin ilk yerleşimcileri olan Horasan kökenli yörükler tarafından inşa edildi. Mahalle muhtarı Osman Altun’a göre yapı yaklaşık 268 yıllık. İnşasında tamamen ahşap ve toprak kullanıldı. Tahtaların el ile yarıldığı, çatının ise toprak malzemeden yapıldığı belirtildi.

Bu mimari yaklaşım, bölgedeki sarp arazi yapısı ve iklim koşulları nedeniyle gelişti. Bitişik nizamlı ev yapısı, hem ısınma açısından avantaj sağladı hem de mahalle sakinleri arasında sosyal ilişkilerin gelişmesine katkı sundu.

1956’daki Yangınla Gelen Değişim

Yapı, 1950’li yıllarda çıkan büyük yangında hasar gördü. Yangından sonra birçok aile Demirci merkezine göç etti. Ancak bazı bölümler ayakta kaldı. Geriye kalan bu ahşap yapı, günümüzde barınma imkânı sınırlı olan aileler tarafından kullanılmaya devam ediyor.

Yaşam Koşulları Zor, Talepler Net

Yaklaşık 30 yıldır bu yapıda yaşadığını söyleyen Ayşe Kızılkaya, yaşam koşullarının zorluklarını şöyle ifade etti:

“Burada 30 senedir yaşıyorum. Kimi eski tahtadan yapıda idare ediyoruz. Yağmur yağdığında üstü çok akıyor. Naylonla kapatıyoruz. Yazın serin, kışın ise çok soğuk oluyor.”

Benzer şekilde mahalle muhtarı Altun da yapıdaki sakinlerin büyük kısmının maddi durumu yetersiz aileler olduğunu, devlet desteğine ihtiyaç duyduklarını belirtti:

“Burada yaşayan ailelerimiz imkânları olmadığı için bu evde kalmaya devam ediyor. Yapının tarihi özelliğinin bozulmasını da istemiyorlar. Bu yapı geçmişiyle önemli ama yaşam koşulları açısından da iyileştirme gerekiyor.”

Sosyal Yapı: Komşuluk ve Paylaşılan Yaşam

Yapının dikkat çeken özelliklerinden biri, çok haneli yaşam kültürünü sürdürmesi. Bitişik nizamda inşa edilen bu evler arasında duvarlar değil, çoğu zaman sadece geçiş boşlukları bulunuyor. Komşular arasında kapı çalmadan girme, balkondan balkona geçiş gibi gelenekler sürdürülüyor.

Demirci Atölye Halıcılığı Geliştirme Derneği Üyesi Kazım Aysan, bu yapının bölgenin geçmişinden izler taşıdığını ve sosyal yapının da çok özel olduğunu belirtti:

“Buradaki insanlar komşu konumundan aile konumuna geçmiş durumda. Bir evde hüzün varsa, diğer evde sevinç olmaz. Herkes aynı duyguyu birlikte yaşar.”

Ekonomik Yapı: Halıcılık, Kiraz ve Orman İşçiliği

Kargınışıklar Mahallesi sakinleri geçimlerini genellikle halıcılık, orman işçiliği ve kiraz yetiştiriciliği ile sağlıyor. Yapının bulunduğu bölge, iklimi ve toprağı nedeniyle kiraz üretimi açısından elverişli. Ancak göç nedeniyle üretim potansiyeli azalmış durumda.

Yapıda yaşayan ailelerin çoğunluğu tarım ve orman işlerinde mevsimlik olarak çalışıyor. Bazı aileler ev içi halıcılık işlerini sürdürüyor. Ancak dar gelirli bu kesim için barınma ve altyapı hizmetlerine erişim kısıtlı.

Turizm Potansiyeli: Nepal Evlerine Benzeyen Yapılar

Yapının fotoğraf tutkunları ve turizm çevreleri açısından da dikkat çekici olduğu vurgulanıyor. Özellikle Nepal evlerine benzerliği nedeniyle farklı şehirlerden gelen ziyaretçiler tarafından fotoğraflanıyor.

Kazım Aysan’a göre yapı, fotosafari turları için önemli bir çekim merkezi olma potansiyeline sahip. Ancak turizm altyapısının eksikliği nedeniyle bu potansiyel tam olarak değerlendirilemiyor:

“Eğer gerekli tanıtım ve destek sağlanırsa, burası fotosafari açısından turizme kazandırılabilir. Ziyaretçiler şu anda düğün ya da cenaze için gelen yakınlarının vesilesiyle uğruyor. Oysa turlarla gelenler olsa köy için ekonomik katkı sağlanabilir.”

Koruma Talebi: Yapının Mimari Özelliği Kaybolmasın

Köy halkı ve yerel temsilciler, yapının tarihi özelliğinin bozulmadan restorasyon yapılmasını talep ediyor. Muhtar Altun, “Bu yapının özelliğinin bozulmasını istemiyoruz” diyerek hem tarihi dokunun korunması hem de yaşam koşullarının iyileştirilmesi taleplerini dile getirdi.

Bölgeden alınan bilgiye göre geçmiş yıllarda bazı noktalarda tamirat çalışmaları yapılmış, ancak çatılar ve dış cephelerdeki çürümeye karşı kapsamlı bir bakım gerçekleştirilememiştir.

Göç ve Nüfus Hareketliliği

Yapının bulunduğu mahalle, Demirci ilçe merkezine uzaklığı ve hizmet erişimindeki zorluklar nedeniyle göç vermeye devam ediyor. Özellikle genç nüfusun eğitim ve istihdam nedeniyle ilçeye ya da diğer illere yöneldiği bildiriliyor.

Bugün hâlâ yapıda yaşayan yaklaşık 100 kişi, eskiye göre daha dar koşullarda yaşamlarını sürdürüyor. Nüfusun yaş ortalaması artarken, yeni yapılaşma ya da iyileştirme imkânlarının olmaması nedeniyle sosyal yapı da tehdit altında bulunuyor.

 Mimari Miras ve Sosyal Destek İhtiyacı

Manisa’nın Demirci ilçesindeki Kargınışıklar Mahallesi, barındırdığı 268 yıllık ahşap yapısıyla hem kültürel miras hem de kırsal sosyoloji açısından dikkat çeken bir yerleşim yeri olarak öne çıkıyor. Yapının hâlâ aktif olarak 100’ün üzerinde kişiye ev olması, bölgenin ekonomik ve sosyal gerçeklikleriyle yakından ilişkili.

Mahalle sakinleri, yaşamın zor olduğu bu ortamda devlet desteği, restorasyon çalışmaları ve turizm tanıtımı talep ediyor. Uzmanlara göre yapılacak müdahaleler, hem tarihi koruma hem de kırsalda yaşamın sürdürülebilirliğini sağlama açısından kritik öneme sahip.