Son dönemde hızla yayılan şap hastalığı, Türkiye'yi etkisi altına aldı. Tarım ve Orman Bakanlığı, artan vaka sayıları ve özellikle Kurban Bayramı sırasında yaşanan yoğun hayvan sirkülasyonu nedeniyle Türkiye genelindeki tüm hayvan pazarlarının kapatılması kararını aldı. Bu adım, hastalığın yayılma hızını durdurmak için alınan önemli bir önlemdi.
Şap Hastalığının Yayılma Hızı ve Alınan Önlemler
Şap hastalığının özellikle Kurban Bayramı gibi yoğun hayvan hareketliliğinin yaşandığı dönemlerde hızla yayıldığı belirtildi. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, hastalığın kontrol altına alınabilmesi için karantina önlemleri alındığı, hasta hayvanlardan numune toplandığı ve hayvan hareketlerinin kısıtlandığı ifade edildi. Bakanlık, genetik ve antijenik değişiklikler saptanan virüs türlerine karşı koruyucu aşı üretiminin tamamlandığını, ancak tüm çift tırnaklı hayvanların kısa süre içinde aşılanmasının mümkün olmadığını belirtti.
Hayvan pazarlarındaki yoğun ziyaretçi ve hayvan hareketliliği nedeniyle hastalığın daha da yayılabileceği uyarısında bulunan Bakanlık, tüm hayvan pazarlarının ikinci bir duyuruya kadar kapalı tutulması gerektiğini duyurdu.
Şap Hastalığı Nedir?
Şap hastalığı (Foot and Mouth Disease - FMD), çiftlik hayvanlarında görülen ve yüksek bulaşıcılığa sahip viral bir hastalıktır. Sığır, koyun, keçi, domuz gibi hayvanları etkileyen bu hastalık, insanların sağlığını çok nadiren tehdit eder. Ancak, tarım ve hayvancılık sektöründe büyük ekonomik kayıplara yol açabilir. Hastalık, genellikle ağızda ve ayaklarda yaralar, yüksek ateş, iştahsızlık ve halsizlik gibi belirtilerle kendini gösterir.
Şap Hastalığının Etkeni ve Yayılma Yolları
Şap hastalığına Adenovirüs ailesinden bir virüs neden olur. Bu virüs, hayvanlardan hayvanlara ve hatta insanlara bile kolayca bulaşabilir. Virüsün yayılma yolları arasında aerosol yolu (hava yoluyla), direkt temas (hasta hayvanlarla) ve indirekt temas (kontamine olmuş yem, su veya ekipman) yer alır. Ayrıca, insanlar da hastalığın yayılmasına aracılık edebilirler, çünkü virüs hasta hayvanlarla temastan sonra giysilerde, araçlarda ya da ekipmanlarda taşınabilir.
Şap Hastalığının Belirtileri
Şap hastalığının belirtileri, virüsün bulaşmasından 2 ila 12 gün sonra görülmeye başlar. Bu belirtiler şunlardır:
Ağızda ve dilde yaralar: Hayvanlarda acıya ve iştahsızlığa yol açar.
Ağızda fazla tükürük: Virüsün etkisiyle aşırı tükürük salgılanır.
Ayaklarda şişlik ve yaralar: Özellikle tırnak etrafında yaralar oluşur, bu da hayvanın yürürken zorlanmasına yol açar.
Ateş ve halsizlik: Hayvanlar ateşlenir ve normalden daha az hareket ederler.
İştah kaybı: Hayvanlar besin alımında zorluk yaşar ve bunun sonucunda hızla zayıflar.
Şap Hastalığının Tanısı
Şap hastalığının tanısı, klinik belirtilerle birlikte yapılan laboratuvar testleri ile doğrulanır. Serolojik testler ve PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu) testleri, hastalığın tanısını kesinleştiren başlıca yöntemlerdir. PCR testi, virüsün genetik materyalini tespit ederek doğru sonuçlar sağlar.
Şap Hastalığının Tedavisi ve Kontrolü
Şap hastalığının tamamen tedavi edilmesi mümkün değildir. Ancak, enfekte hayvanların durumlarını iyileştirmeye yönelik bazı tedavi yöntemleri uygulanabilir:
Destek tedavisi: Sıvı ve elektrolit tedavisi ile hayvanların genel sağlık durumu iyileştirilebilir.
Antibiyotikler: İkincil enfeksiyonların önlenmesi amacıyla antibiyotik tedavisi uygulanabilir.
Ağrı yönetimi: Ağrı kesiciler ile hayvanların rahatlaması sağlanabilir.
Bunun yanı sıra, karantina uygulamaları, izolasyon ve hijyen önlemleri hastalığın yayılmasını engellemek için kritik öneme sahiptir.
Şap Hastalığının Önlenmesi
Şap hastalığının yayılmasını önlemenin en etkili yolu, aşılamadır. Şap hastalığına karşı geliştirilen aşılar, hayvanların bağışıklık kazanmasını sağlar ve hastalığın yayılmasını engeller. Aşılar, genellikle bölgesel olarak tüm hayvanlara uygulanır. Hayvanlar arasında temasın sınırlanması, karantina ve hijyenik önlemler ise hastalığın önlenmesinde en önemli adımlardır. Şap hastalığı, hızlı yayılan ve büyük ekonomik kayıplara yol açabilen ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Türkiye'deki son gelişmeler ışığında, hayvan pazarlarının kapatılması gibi sert önlemler alındı. Bunun yanı sıra, karantina uygulamaları ve aşılamalar hastalığın kontrol altına alınmasında büyük önem taşıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, tüm çiftçileri ve hayvancılıkla uğraşanları bu dönemde dikkatli olmaya ve alınan önlemlere uymaya çağırıyor.
